NASA cho biết nhật thực toàn phần duy nhất trong năm nay sẽ diễn ra hôm nay (4/12) nhưng chỉ có thể quan sát toàn bộ sự kiện từ Nam Cực.

1. Nhật thực

Hiện tượng nhật thực thường xảy ra khi Mặt Trăng che khuất một phần hay hoàn toàn Mặt Trời. Điều này diễn ra khi Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất phải nằm trên một đường thẳng hoặc gần thẳng đồng thời Mặt Trăng đi qua giữa Mặt Trời và Trái Đất.

2. Phân loại nhật thực

Dựa vào các vùng bóng của Mặt Trăng trên bề mặt Trái Đất, người ta phân ra thành 4 loại Nhật thực

Nhật thực toàn phần

Hiện tượng này diễn ra khi Mặt Trăng ở quanh cận điểm quỹ đạo, che khuất hoàn toàn Mặt Trời, khi đó các vùng bóng tối và bóng nửa tối sẽ hình thành trên bề mặt Trái Đất. Để có thể quan sát được nhật thực toàn phần, người xem phải đứng ở trên đường di chuyển của vùng bóng tối của Mặt Trăng. Những người đứng ở vùng bóng nửa tối chỉ quan sát được hiện tượng nhật thực một phần.

Nhật thực một phần

Hiện tượng này diễn ra khi Mặt Trăng chỉ che khuất một phần đĩa Mặt Trời và hình thành vùng bóng nửa tối ở trên bề mặt Trái Đất.

Nhật thực hình khuyên

Hiện tượng thiên văn thú vị này xảy ra khi đĩa của Mặt Trăng che khuất trung tâm của đĩa Mặt Trời, chỉ có các phần rìa bên ngoài của Mặt Trời bị lộ ra. Lúc này, chúng ta quan sát sẽ thấy vùng rìa ngoài của Mặt Trời có hình dạng như một chiếc nhẫn. Chỉ khi Mặt Trăng ở quanh viễn điểm quỹ đạo thì mới có thể xảy ra hiện tượng nhật thực hình khuyên.

Nhật thực lai

Nhật thực lai xảy ra khi hiện tượng nhật thực hình khuyên chuyển thành nhật thực toàn phần. Hiện tượng này rất hiếm khi xảy ra.

3.Nhật thực toàn phần duy nhất trong năm 2021

Nhật thực cực đại sẽ rơi vào khoảng 14h33 ngày 4/12 theo giờ Hà Nội đối với người quan sát gần rìa thềm băng Ronne tại Nam Cực. Người dân ở một số nơi tại Nam bán cầu có thể theo dõi nhật thực bán phần. Lần nhật thực toàn phần tiếp theo sẽ xảy ra vào ngày 8/4/2024 và có thể quan sát rộng rãi tại nhiều nơi ở Canada, Mexico và Mỹ.

Nhật thực xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời, đổ bóng lên Trái Đất. Trong nhật thực toàn phần, cả Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời phải nằm trên một đường thẳng. Mặt Trời tạm thời bị che khuất hoàn toàn bởi Mặt Trăng. Bầu trời trở nên rất tối và người quan sát có thể trông thấy vành nhật hoa, lớp khí quyển phía ngoài của Mặt Trời, thông qua viền sáng bao quanh Mặt Trăng. Thông thường, vành nhật hoa bị che khuất bởi bề mặt quá sáng của Mặt Trời.

Hiện tượng tương tự là nhật thực hình khuyên xảy ra khi Mặt Trăng không che lấp hoàn toàn mặt trời mà tạo ra một rìa ánh sáng có màu đỏ rực xung quanh. Lần nhật thực hình khuyên tiếp theo sẽ diễn ra vào ngày 14/10/2023.

Theo NASA, người dân ở Saint Helena, Namibia, Lesotho, Nam Phi, Nam Georgia, quần đảo Sandwich, quần đảo Crozet, quần đảo Falkland, Chile, New Zealand, và Australia có thể quan sát nhật thực bán phần vào lúc Mặt Trời mọc hoặc lặn.

Những lần nhật thực đã xảy ra

Nhật thực là một trong những hiện tượng thiên văn được ngóng chờ nhiều nhất khiến con người ta khó có thể nào quên khi được tận mắt chứng kiến. Được biết, vào ngày 26/12/2019, Mặt Trăng sẽ đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời tạo ra Nhật thực hình khuyên có thể quan sát thấy ở nhiều quốc gia. Mặt Trăng sẽ che khuất phần lớn Mặt Trời, để lại một vành sáng nhỏ có hình chiếc nhẫn. Điều đó minh chứng rằng, chúng ta sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng hiện tượng Nhật thực cuối cùng của thập niên 2010.

Trong năm 2019 đã có một lần Nhật thực toàn phần vào ngày 2/7, nhưng không nhiều người được ngắm do điều kiện thời tiết không cho phép. Ở Việt Nam thì cũng không, vì nó xảy ra vào lúc... 11h đêm. Nhưng tới đây, ngày 26/12, chúng ta sẽ kết thúc năm bằng một lần Nhật thực nữa. Đó là nhật thực hình khuyên (annular eclipse), và lần này đảm bảo bạn sẽ được ngắm nó một cách trọn vẹn.

Ngày 26/12, chúng ta sẽ kết thúc năm bằng một lần Nhật thực hình khuyên (annular eclipse)Nhật thực hình khuyên, còn gọi là Nhật thực "vòng lửa", là một dạng của nhật thực toàn phần, xảy ra khi Mặt trăng di chuyển chắn trước Mặt trời, che đi hình ảnh của vầng thái dương đối với người trên mặt đất. Tuy nhiên có một điểm khác là do vị trí, Mặt trời vẫn lấp ló phía sau, tạo thành một quầng lửa tuyệt đẹp.

Lần Nhật thực này sẽ hết sức rõ ràng dành cho những người ở Đông Âu, châu Á, Ấn Độ, tây bắc Úc, đông Phi và các tiểu vương quốc Arab. Thời gian xảy ra quá trình Nhật thực bắt đầu từ khoảng 10:45 và kết thúc lúc 14:00. Địa điểm quan sát lý tưởng nhất của Nhật thực năm nay là ở Singapore, bạn sẽ có cơ hội thấy được "Nhật thực Hình Khuyên" - tức khi cực đại, Mặt Trăng sẽ che phủ gần hết Mặt Trời và để lộ phần viền trông như 1 chiếc Khuyên tròn hoặc 1 vòng tròn lửa.

Địa điểm quan sát lý tưởng nhất của Nhật thực năm nay là ở Singapore.Hiện tượng thiên văn đáng chú ý của năm 2019 sắp diễn ra là Nhật thực hình khuyên - Annular Eclipse sẽ quan sát được ở một số nước như Saudi Arabia, Qatar, United Arab Emirates, Oman, India, Sri Lanka, Malaysia, Indonesia, Singapore và Guam. Việt Nam chỉ quan sát được Nhật thực một phần, trong đó phần đĩa Mặt Trời bị Mặt Trăng che khuất (độ khuyết) lúc cực đại ở Thành phố Hồ Chí Minh là vào khoảng 70% còn tại Hà Nội là 40% (theo timeanddate.com). Tại Việt Nam, theo NASA's GSFC, Nhật Thực Một Phần bắt đầu lúc 10:34AM, cực đại lúc 12:17PM, kết thúc lúc 14:00 PM (giờ Việt Nam).

Được biết, sự kiện sẽ diễn ra trong tối đa 3 phút 40 giây, vào lúc 12h17 theo giờ Việt Nam. Nói cách khác vào trưa ngày 26/12, hãy ra đường, nhìn lên bầu trời và thưởng thức một tuyệt tác của thiên nhiên. Tuy nhiên, cần nhớ rằng nhật thực dù rất đẹp nhưng cũng là một trong những sự kiện khá nguy hiểm. Thời điểm an toàn nhất để ngắm Nhật thực thường chỉ khi có Nhật thực toàn phần, và là khoảnh khắc khi trăng đã phủ kín Mặt trời mà thôi.

Relife